معرفی شهر دزفول

دزفول

دزفول شهری با مساحت ۴۷۶۲ کیلومتر مربع دومین شهر بزرگ استان خوزستان، در ساحل رودخانه دز  و در دامنه زاگرس میانی واقع شده است. این شهر دارای تابستان های گرم و شرجی و زمستان و پاییز مدیترانه ای می باشد و در‌‌ سراسر سال‌ با‌ زیست بوم کوهستانی و جلگه ای _کوهپایه ای آماده پذیرایی از گردشگران است.

جمعیت دزفول حدودا  ۲۶۵/۰۰۰ نفر و سی‌ و یکمین شهر پر جمعیت ایران می باشد که اکثریت آنها مسلمان و پیرو مذهب تشیع هستند و همچنین این شهر دارای اقلیت های دینی مانند مسیحیان و ارامنه می باشد. مردم دزفول به زبان های  فارسی با گویش‌ دزفولی، لری و عربی نیز صحبت می‌کنند.

از مهمترین رود‌های‌‌ ایران یعنی رود دز است که در این شهر قرار دارد و دزفول  به‌ دلیل خاک حاصل‌خیز، آب‌کافی‌، کشت مرکبات و صیفیجات و کاشت گل‌ و گیاه یکی‌ از قطب‌ های مهم کشاورزی در ایران می باشد.

مرکبات دزفول به خصوص پرتقال یکی از مرغوب ترین نوع مرکبات کشور است و این شهر بالاترین رتبه در تولید گل رز و مریم را دارد. همچنین فرآورده های کشاورزی نظیر جو، دانه های روغنی، گندم، صیفیجات، چغندر، گیاهان زینتی و پرورش انواع دام و طیور نقش بسزایی در اقتصاد این شهر دارد.

گردشگری، سوغات و اقامت در دزفول:

دزفول شهری است با فرهنگی کهن و پیشینه آن به دوره ساسانیان باز می گردد. این شهر تاریخی با طبیعت زیبا دارای اماکن و جاذبه های تاریخی_گردشگری نظیر دریاچه شهیون، تفریحگاه یاحلی دز، آبشار شوی، پارک ملی دز، پل قدیم، سد و نیروگاه دز، مسجد جامع دزفول، آسیاب های آبی دزفول، بازار قدیم، دانشگاه جندی شاپور، تپه های چغامیش، شهر باستانی جندی شاپور، شهر باستانی ایوان کرخه، خانه تیزنو، خانه قلمبر، خانه سوزنگر، مجموعه‌ تاریخی شاه رکن الدین، پل ساسانی‌ و موزه آجری ایران می‌باشد.

از صنایع دستی دزفول می توان به ابزارهای‌چوبی‌، قلم زنی، زرگری، نمد مالی،‌خراطی‌ و کپو بافی‌ اشاره‌کرد.

همچنین گردشگران می توانند سوغاتی نظیر انواع کلوچه های‌ خرمایی و نمکی و شکری، معجون کنجد، ارده، نان شیر، شیره سیلون، نان کنجدی و انواع مرکبات را از دزفول تهیه کنند.

از غذاهای محلی و سنتی دزفول می توان به شله‌ ارده، شوربا، برونی، باقله‌ توحه، قلیه ماهی دزفولی، یتیمچه، برشک، آب پیازی و بنگو اشاره کرد.

دزفول دارای فرودگاه و پایانه های‌ مسافربری‌ مستقل‌می‌باشد. بنابراین شما به راحتی می توانید به این شهر خوش آب و هوای جنوبی سفر کنید. هم چنین  جهت رزرو اقامتگاه نظیر هتل، سوئیت و اتاق ارزان می توانید به راحتی از طریق سایت اول شما اقدام  نمایید.

جاذبه های گردشگری دزفول:

دریاچه شیهون:

یکی از جاذبه های گردشگری و طبیعی در ۱۵ کیلومتری دزفول دریاچه شهیون معروف به دریاچه سد دز با مساحتی به میزان ۶/۰۰۰ هکتار است. این دریاچه یکی از زیباترین دریاچه های ایران محسوب‌ می‌شود. عمق این دریاچه حدود ۵۰ متر متغیر است و بستگی‌ به‌ میزان بارش بارندگی‌ در‌طول سال دارد. این ناحیه دارای دره های عمیقی است که منظره های زیبا و دیدنی بسیاری را پدید آورده است. این منطقه ادامه رشته کوه زاگرس می باشد و با نزدیک شدن به مرکز آن، قلوه سنگ های ریز و درشت با شن و ماسه، تپه ماهورها و صخره ها ایجاد می شوند.

آب و هوای این منطقه در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. آب دریاچه شیهون از ارتفاعات الیگودرز و اراک سرچشمه می‌گیرد و بعد از گذشتن از کوه‌های زاگرس و دریافت ریز‌آبه‌ های فراوان به این دریاچه می ریزد. این دو رودخانه دارای دو شاخه اصلی به نام بختیاری و سزار می باشد. رود بختیار  در ۴۰ کیلومتری پیوند سرخاب به روز سزار وصل می شود. رود سزار در شمالی‌ترین بخش آن در جریان است و از سه شاخه سبزه ، تیره و ماربره تشکیل شده است.

درون این دریاچه تعدادی جزیره بزرگ و کوچک وجود دارد و درختانی نظیر بادام کوهی، کلخنگ، بید و کُنار روی آن‌ها قرار گرفته اند که جلوه زیبایی را بهداین منطقه بخشیده است. به‌ صورتی که جزیره بزرگی با وسعت ۶۰ هزار متر مریع در وسط دریاچه پدیدار آمده است. همچنین جانوران کوچکی نظیر خرگوش و روباه در کنار پرندگان زیبایی همچون کبک و تیهو پرندگان دریایی قرار گرفته اند. همینطور‌ میتوان در صورت مساعد بودن شرایط، به ماهی‌گیری‌ هم پرداخت. بسیاری از اهالی بومی این منطقه اقدام به ورزش های آبی مانند شنا، اسکی، قایق رانی و حتی پرش از روی صخره به درون دریاچه نیز می نمایند. افراد دیگری با آوردن وسایل پیک نیک اوقات فراغت خود را می گذرانند. برخی دیگر هم می توانند اقدام به ماهی گیری کرده و همان جا ماهی را درست کرده و میل کنند.

تفریحگاه ساحلی دز (علی کله):

یکی‌ از جاذبه های تفریحی دزفول تفریحگاه ساحلی دز یا علی کله واقع در قسمت جنوبی سد و شمال شهر می‌ باشد. این جاذبه در قسمت جنوبی سد دز و شمال شهر دزفول قرار دارد و یکی از تفریحگاه های مهم در فصل های بهار و زمستان به‌ شمار می آید. فضای فرح بخش و آب زلال این منطقه مخصوصا در روزهای گرم سال فرصتی برای شنا و لذت بردن از این منطقه را فراهم آورده است.  بسیاری از گردشگران در ایام نوروز و روزهای گرم سال از شهرهای مختلف  استان خوزستان به علی کله می‌آیند تا اوغات فراقت خود را سپری کنند. همچنین بسیاری از آن ها در چادرهای مسافرتی در این منطقه شب را به صبح می‌رسانند.

آبشار شوی:

یکی از جاذبه های دیدنی و طبیعی دزفول آبشار شوی می باشد و به عنوان بزرگترین آبشار طبیعی در خاورمیانه معروف است. ارتفاع آن به ۱۰۰ متر و عرض آن ۴۰ متر می باشد. در نزدیکی این آبشار، به فاصله ۴۰ دقیقه آبشار دیگری به نام شوی دوم و یا سنگ مار قرار گرفته است که به دلیل کم عمق بودن و کم خطر بودن مکان مناسب تری برای شنا می باشد. منظره آبشار شوی بسیار بکر و تماشایی می باشد. بطوریکه می توانید رو به روی آن بنشینید و  از  تماشای سرازیر شدن سیل عظیم آب از ارتفاع با صدای پر جوش خروش آن لذت ببرید.

در اطراف آبشار شوی درختانی همچون بید، مو، کیکم، انجیر، بلوط، زبان‌ گنجشگ و افرا می بینید که طراوت این ناحیه را چند برابر کرده اند. از آنجا که آب از دل کوه بیرون می آید قابل نوشیدن است و می توان با خیال راحت از آن نوشید. به دلیل گرم بودن این منطقه در فصل تابستان، بهتر است از اوایل اسفند تا اواخر فروردین از این آبشار و محیط اطرافش دیدن کنید.

پل قدیم دزفول:

یکی از جاذبه های تاریخی و دیدنی شهر دزفول پل قدیم این شهر با قدمت ۱۷۰۰ سال مربوط به دوره ساسانیان می باشد. این پل  به دستور شاپور اول به دست اسیران رومی در بند، پس از پیروزی در جنگ، به طول ۳۷۰ متر ساخته شد. مقاومت این پل به قدری بود که با وجود قدمتش تا چند سال پیش نحل عبور خودروها بود. تا اینکه در سال ۱۳۹۰ در ورودی این پل میدانی آجری ساخته شد تا دیگر رفت و آمدی به روی آن انجام نشود و فقط محلی برای پیاده روی و بازدید گرشگران از این پل باشد. پل ساسانی مهمترین جاذبه تاریخی این شهر است و وجود این پل باشکوه سبب شد که نام این شهد را دزفول (دژپل) بگذارند. این پل دو نقطه شرق و غرب این شهر را پیوند می دهد.

پل قدیم دزفول دارای ۱۴ دهانه می باشد و  از آهک و سنگ ساروج درست شده است. همچنین در دوره های مختلف تاریخ چندین بار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است اما پایه های این پل مربوط به دوره ساسانی می باشد.

مسجد جامع دزفول:

یکی از قدیمی ترین بناها و از جاذبه های تاریخی دزفول مسجد جامع دزفول متعلق به قرن سوم هجری می باشد و بعد از پل قدیم، دومین اثر ارزشمند تاریخی در این شهر به شمار می رود. این مسجد از نظر معماری دارای دیوار های قطور، ستون های سنگی و پوشش شبستان آن از آجر و به گنبدی شکل است و از مساجد اولیه دوره‌ اسلامی می باشد. این بنا بر اساس اصول معماری کاخ ایوان کرخه ساخته شده و در دوره صفوی شکل گیری کنونی آن به صورت چهار ایوانی می باشد. این مسجد با شکوه در قرن هفتم تا دوازدهم مرمت و توسعه یافته است.

آسیاب بادی:

یکی از جاذبه های گردشگری دزفول آسیاب های بادی واقع در رودخانه دز هستند و در گذشته از آن ها به عنوان آسیاب و بند استفاده می‌کردند. قدمت این آسیاب‌ ها مربوط به دوران تاریخی صفویه و قاجاریه می باشد. برای ساخت این آسیاب ها از مصالحی همچون آجر با ملات ساروج و  قلوه سنگ رودخانه‌ای استفاده شده است. باقی مانده این آسیاب‌ ها در سه بخش از رود دز قرار گرفته اند .شهرداری دزفول به همراه سازمان میراث فرهنگی به‌ دلیل ارزش زیاد این سازه‌ها، در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی در جهت احیا و مرمت آن‌ ها کرده اند و تحت عنوان موزه آب دزفول قرار داده است.

بازار قدیم دزفول:

یکی از جاهای تاریخی و دیدنی دزفول ،بازار قدیم دزفول می باشد و با نام بازار کهنه نیز شناخته می‌شود. این بازار حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد و دارای چندین راسته است که هر راسته مختص به صنف خاصی بوده است. بعضی از این راسته ها بازار بزازان، بازار زرگران، بازار آهنگران و بازار خراطان نام داشتند. بازار کهنه دزفول محل داد و ستد و  تامین نیاز های عشایر از ییلاقات زاگرس گرفته تا قشلاق خوزستان بوده است. مقبره شیخ اسماعیل قصری از قدیمی ترین بناهای موجود در بازار دزفول می باشد. همچنین از چندین کاروانسرای موجود در آن، فقط یکی دو بنای خرابه به جا مانده‌اند. انواع صنایع دستی از قبیل کپو، سجاده بافی، گلیم بافی، ورشو سازی، خراطی (شامل ساخت قلیان و شمعدانی و…)، طلا سازی، کرتله‌بافی و نمدمالی را تهیه کنید. در سال ۱۳۵۶ به دلیل ارزش تاریخی، این بازار در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

تپه های باستانی چغامیش:

یکی از مکان های دیدنی دزفول تپه‌های باستانی چغامیش واقع در دشتی که در جنوب دزفول قرار گرفته است، می باشد. قدمت این منطقه حدود ۵۰ قرن قبل از میلاد می باشد و پیش از اختراع خط به وجود آمده است. چغامیش نخستین جایی است که کتاب و خط برای اولین بار در آنجا ظاهر شده است. همچنین این تپه های ارزشمند جزء آثار ملی به ثبت رسیده است.

شهر باستانی جندی شاپور:

یکی‌ از جاهای تاریخی و دیدنی دزفول، شهر باستانی جندی شاپور در فضایی به مساحت ۸ کیلومتر مربع در نزدیکی روستای اسلام آباد و در ۱۲ کیلومتری شهر دزفول واقع شده است. در قدیم نام این شهر به نیلاط یا گندی شاپور شهرت داشت و یکی از مهم‌ ترین شهر های زمان ساسانی بود. این شهر به دستور شاپور یکم، پادشاه صاحب قدرت ساسانی در قرن سوم میلادی ساخته شد. معماری این شهر برگرفته از معماری تمدن‌های یونانی و رومی بوده است. طرح اصلی شهر به صورت مستطیل است و دارای چهارراه های منظم، خیابان های مستقیم و وسیع‌ به همراه کوچه‌های موازی می باشد. ساختمان های این شهر از یک طبقه تا سه طبقه بوده‌اند.

اولین دانشگاه جهان در شهر جندی شاپور احداث شد و بعد از تاسیس آن، به تدریج شهر به شکل یکی از مراکز پزشکی و علمی جهان آن زمان درآمد.  حتی بعد از حمله اعراب به ایران، اعتبار خود را تا قرن سوم و چهارم حفظ نموده است. شهر جندی شاپور مکانی‌ مناسب برای علاقه‌مندان به تاریخ کهن این کشور‌ می‌باشد. این شهر باستانی در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

شهر باستانی ایوان کرخه:

یکی‌ از جاهای دیدنی و تاریخی  دزفول شهر باستانی ایوان کرخه و متعلق به دوران ساسانی می باشد. این شهر با فضایی ۳ برابر شوش قدیم به‌ دستور شاپور دوم ساخته شد که تنها بخشی از آن باقی مانده است. در دوران حکومت شاپور دوم بخش وسیعی از شوش به مسیحیت روی آورده و این جریان باعث به وجود آمدن جنگ هایی بین روم  و ایران شد. به نقل از مورخان، با ادامه این درگیری ها، شهر شوش به وسیله ۴۰۰ فیل جنگی نابود شد و شاپور دوم شهر دیگری به نام ایرانشهر شاپور را ساخت. ایوان کرخه با عمری به طول ۱۶ قرن، بلایای طبیعی و جنگ های بسیاری را شاهد بوده است.

همچنین این شهر در طول ۸ سال جنگ ایران و عراق آسیب های بسیاری را دیده است. قسمت بزرگی از حصار هایش به عنوان سنگر مورد استفاده واقع شده است و حتی کاخ جنوبی این مجموعه به وسیله خمپاره نابود شده است.

خانه تیزنو:

یکی از جاهای دیدنی و تاریخی دزفول خانه تیزنو واقع در ضلع اصلی میدان محله قلعه و بزرگترین خانه تاریخی این شهر می باشد. این مکان متعلق به شخصی به نام تیزنو بوده و در زمان صفویه ساخته شده است. از پشت بام این بنای تاریخی می‌توان رود دز را مشاهده کرد. خانه تیزنو با معماری سنتی و نمایی آجری بنا شده و مانند خانه های بومی قدیمی از هشتی، شبستان، شوادون، غلام گردش و شبستان تشکیل شده و مزین به قوس‌ های رومی، پنج و هفت می باشد که نمای باشکوهی به ساختمان می‌بخشد. ولی تغییراتی در دوره قاجاریه و پهلوی اول روی آن صورت گرفت و امروزه از خانه‌ تیزنو به‌ عنوان اداره میراث فرهنگی دزفول استفاده می شود.

خانه قلمبر:

یکی از جاهای تاریخی و دیدنی دزفول، خانه قلمبر با قدمتی ۲۰۰ سال واقع در محله میاندره است. این خانه  متعلق به خاندان قلمبر دزفولی و یادگار دوره قاجار می باشد. این خانه که به چهار قسمت تقسیم شده و شامل چهار راهروی نسبتاً بزرگ است و کف پوش آن از سنگ مرمر و همچنین سقف‌ های این خانه مزین به شیشه‌های رنگی می باشد. خانه تیزنو در سال ۱۳۷۸ جزء فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه سوزنگر:

یکی از بناهای تاریخی شهر دزفول خانه سوزنگر می باشد. گمان می رود تاریخ ساخت این خانه مربوط به سال ۱۳۳۸ باشد که به روی کتیبه پیدا شده در این منزل حکاکی شده است. در طی سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ بازسازی هایی در ساختمان اولیه این خانه انجام شد و بعد‌ از آن به عنوان کارگاه آموزش صنایع دستی مورد استفاده قرار گرفت. در این کارگاه  انواع حرفه های گل مرغ، قلم زنی، معرق و تذهیب آموزش داده می شود. معماری خانه سوزنگر برگرفته از معماری زمان قاجار و به سبک معماری درونگر ساخته شده است.  این خانه تاریخی دارای دو طبقه جداگانه، شوادان (حفره هایی در دیوار و سقف که از ورود هوای گرم جلوگیری میکند) و زیر زمین می باشد. برای ساخت این خانه تاریخی از مصالحی همچون چکب، گچ و بیش از ده نوع آجر گرانبها و متنوع استفاده شده است.

همچنین فصل های بهار و زمستان زمان مناسبی برای بازدید از خانه تاریخی سوزنگر  به شمار می رود. زیرا در این فصل ها آب و هوای این ناحیه معتدل و مدیترانه ای می باشد.

آرامگاه شاه رکن الدین:

یکی از جاهای تاریخی دزفول، آرامگاه شاه رکن الدین واقع در نزدیکی خیابان طالقانی در قلب بافت تاریخی شهر دزفول می باشد. این مقبره متعلق به سید علی پسر بهاء الدین ملقب به بابا رکن الدین ولی، زاهد و عارف قرن هشتم هجری می باشد. گنبد این مقبره، مخروطی شکل و به رنگ نیلگون، دارای ۱۴ ضلع می باشد که در بالای درب جنوبی آن خواجه نشین، پلکان و طاق نمایی وجود دارد  که روی آن دو گلدسته ساخته شده است. این آرامگاه شامل مقبره، مدرسه، مسجد و حمام می باشد. همچنین گفته شده گنبد و بنای بقعه در دوران تیموریان در زمان حکومت   شاهرخ میرزا پسر امیر تیمور ساخته شده و ساختمان گلدسته ها به دوره قاجار نسبت داده می شود. این اثر در سال ۱۳۶۵  در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.